Đằng sau bức màn “lợi suất cao” của Celsius
Celsius được thành lập năm 2018, hứa hẹn mang đến lãi suất tối đa 18% cho người gửi tiền mã hóa. Đồng thời, công ty cho người dùng vay các khoản tiền lớn bằng tài sản thế chấp nhỏ. Các nhà đầu tư trên Celsius có thể nhận lãi suất dưới dạng tài sản ký gửi ban đầu hoặc nhận token CEL với lợi suất cao hơn.
Bộ Tư pháp chỉ ra, từ năm 2018 đến tháng 5/2022, Celsius đã dàn dựng kế hoạch lừa đảo nhà đầu tư bằng cách đưa ra tuyên bố sai lệch và gây hiểu lầm về mức độ rủi ro của Celsius. Ngoài ra, dự án đã thao túng giá thị trường và khối lượng giao dịch CEL để khiến nhà đầu tư tin rằng CEL có giá trị và thanh khoản cao hơn thực tế.
Kế hoạch này được thực hiện dưới sự giám sát và chỉ đạo của Alex Mashinsky, nhà sáng lập kiêm CEO Celsius.
Âm thầm cắt xén thông tin sai lệch
Celsius tự quảng cáo nền tảng là “nơi an toàn nhất cho người dùng tiền mã hóa” và kêu gọi họ rời bỏ dịch vụ ngân hàng đến với Celsius. Thời kỳ hoàng kim năm 2021, Celsius nắm giữ số tài sản trị giá khoảng 25 tỷ USD. Nhiều tài sản trong số này là tiền mã hóa được gửi bởi các nhà đầu tư nhỏ lẻ ở Mỹ và nước ngoài, không phải thuộc các tổ chức lớn.
Mashinsky và các giám đốc Celsius đã quảng bá dự án trên nhiều phương tiện truyền thông, từ những dòng tweet, website của Celsius cho đến các phiên hỏi đáp mang tên "Ask Mashinsky anything". Hàng tuần, chương trình được phát trực tiếp trên trang Real Vision, sau đó đăng tải trên kênh YouTube của Celsius, với sự góp mặt của Mashinsky và các nhân viên cấp cao khác.
Từ năm 2020, các nhân viên Celsius liên tục bày tỏ lo ngại về tính xác thực của thông tin do Mashinsky trình bày trong AMA. Đến 2021, các nhân viên thuộc nhiều bộ phận bắt đầu xem xét các AMA sau khi chương trình kết thúc và chỉnh sửa lại các tuyên bố sai lệch của Mashinsky trước khi đăng lại trên YouTube.
Tuy nhiên, cả Celsius lẫn Mashinsky chưa bao giờ lên tiếng đính chính để những người đã xem phiên bản phát sóng AMA trực tiếp không hiểu lầm. Bộ Tư pháp cho hay ngay cả những video đã qua chỉnh sửa của Celsius vẫn chứa thông tin gây hiểu sai về dự án.
Những thông tin sai lệch của Mashinsky về hoạt động kinh doanh của Celsius đã tạo nên hình ảnh một công ty cho vay lợi nhuận cao và an toàn cho nhà đầu tư. Đồng thời, cơ quan Mỹ cho biết Mashinsky luôn tuyên bố Celsius có lãi nhưng thực tế lại trái ngược.
"Mashinsky biết rõ hoạt động đầu tư của công ty không tạo ra đủ thu nhập để duy trì lợi tức Celsius đang trả cho các nhà đầu tư. Công ty buộc phải lấy tiền gửi của khách hàng để trả cho khách hàng khác"
Đầu năm 2018, công ty có đợt mở bán token lần đầu (ICO) đối với token CEL. Mashinsky đã nhiều lần tuyên bố đợt ICO đã huy động thành công 50 triệu USD. Trong khi đó, các nhân viên biết số tiền huy động được trên thực tế là 32 triệu USD và đã báo cáo con số chính xác cho các nhà đầu tư tổ chức và kiểm toán viên Celsius. Đến nay, cả Celsius và Mashinsky đều không đính chính con số 50 triệu USD.
Để che đậy số liệu ICO giả, Mashinsky đã tạo ra một công ty ma và thỏa thuận bán số token CEL còn lại cho công ty đó. Tất nhiên, khoản thanh toán chưa bao giờ được thực hiện. Theo Bộ Tư pháp Mỹ, Celsius đã cho Mashinsky vay tiền với tài sản thế chấp là 117 triệu CEL, vốn chưa từng được công ty thực sự mua lại.
Lấy tiền của người dùng mua CEL
Mashinsky luôn khẳng định giá CEL tăng là chỉ báo cho tình hình tài chính tích cực của Celsius. Tuy nhiên, Bộ Tư pháp cho rằng giá CEL tăng là nhờ kế hoạch thao túng giá của công ty.
Dù Mashinsky công khai rằng Celsius đã mua CEL để trả thưởng cho khách hàng, công ty lại cố ý âm thầm mua nhiều token CEL hơn mức cần thiết. Những giao dịch CEL đó không dùng cho việc trả thưởng cho khách hàng hay bất kỳ hoạt động kinh doanh hợp pháp nào.
Theo Bộ Tư pháp, công ty đã thực hiện các "giao dịch ma", tức hành vi mua và bán một loại tài sản liên tục để tạo giao dịch, làm thay đổi giá tài sản và khối lượng giao dịch. Đáng chú ý, trái với cam kết chỉ mua CEL bằng lợi nhuận cho vay, dự án đã lấy tiền gửi của khách hàng để mua số CEL này.
Đầu năm 2022, tình hình tài chính của công ty bắt đầu rơi vào khó khăn. Khi thị trường tiền mã hóa đồng loạt lao dốc sau cú sập LUNA, Celsius gặp khủng hoảng thanh toán và không thể đáp ứng yêu cầu rút tiền của nhà đầu tư.
"Celsius không hề tính toán khi thiết lập tỷ suất phần thưởng của mình... Thay vào đó, Celsius xác định tỷ suất phần thưởng chủ yếu dựa trên chiến lược marketing và đối thủ cạnh tranh”
Để chạy theo mô hình lợi suất cao, Celsius tìm đến các công cụ rủi ro cao. Theo đó, Celsius đã gửi ít nhất 500 triệu USD vào Anchor, nền tảng cho vay hàng đầu trên Terra. Anchor cũng hứa hẹn trả lãi suất 20% hàng năm dựa trên số lượng UST nhà đầu tư nắm giữ.
Khi UST mất peg, Anchor và Celsius đã góp phần kích hoạt làn sóng domino lên toàn ngành. Ngày 12/6, Celsius thông báo tạm dừng hoạt động rút tiền, khiến hàng nghìn người dùng mất quyền truy cập vào khoản đầu tư hơn 4 tỷ USD.
Về phần Mashinsky, nhà sáng lập bị Bộ Tư pháp truy tố 7 tội danh, bao gồm gian lận chứng khoán, lừa đảo tài chính, thao túng thị trường và gian lận hàng hóa. Cơ quan cũng cáo buộc Mashinsky và cựu Giám đốc Kinh doanh Roni Cohen-Pavon đã âm thầm bán bớt CEL trong khi thổi phồng giá trị của token này. Nếu bị kết án toàn bộ tội danh, Mashinsky có thể lãnh mức án 115 năm tù.