Một năm NFT không buồn

2023 là một năm lột xác của thị trường NFT với nhiều bước tiến về công nghệ cũng như sự xuất hiện của những cái tên mới đáng chú ý.

immihu.web3

Published Feb 07 2024

Updated Feb 07 2024

9 min read

Dù có khởi đầu không mấy suôn sẻ, hoạt động giao dịch vào cuối năm đã bắt đầu tăng trở lại. Thị trường NFT dần xuất hiện những ngôi sao mới như Pudgy Penguins, Mad Lads, Blur, Tensorians...

Mặc cho điều kiện thị trường khắc nghiệt, những builder vẫn tiếp tục phát triển. Trong khi đó, NFT đã xuất hiện nhiều hơn trong hoạt động hằng ngày cũng như ngày càng nhiều thương hiệu truyền thống ứng dụng công nghệ này cho sản phẩm của họ. Những nhân tố trên sẽ giúp thị trường tài sản kỹ thuật số bùng nổ hơn trong năm 2024.

Năm 2023, thị trường NFT đã trải qua giai đoạn thanh lọc đầu tiên. Giá sàn của hầu hết bộ sưu tập bluechip phần lớn giảm mạnh ở tất cả hệ sinh thái. Bored Ape Yacht Club, biểu tượng của thị trường NFT, đã giảm hơn 57% giá trị từ 70 ETH (tương đương 210,000 USD) còn 30 ETH (tương đương 90,000 USD).

Một số nguyên nhân có thể kể đến như thị trường tiền mã hóa nói chung đóng băng sau 2 năm kèm với sự hạ nhiệt của NFT sau thời kỳ tăng trưởng nóng. Rõ ràng mức độ quan tâm của cộng đồng đến loại hình tài sản này đã giảm đi đáng kể. Mức độ tìm kiếm từ khóa NFT trên Google Search cũng liên tục giảm từ đầu năm 2022.

Nói về mức độ quan tâm, hội nghị Proof-of-Conference, được tổ chức bởi Proof Collective vào tháng 5/2022, đã phải hủy bỏ vì ít người tham gia hơn kỳ vọng. Đây là sự kiện thường niên được tổ chức bởi nhà phát triển bộ sưu tập Moonbirds dành cho những người quan tâm NFT. Điều này khiến giá bộ sưu tập Moonbirds tiếp tục giảm sâu hơn 90%, hiện được giao dịch ở mức 1 ETH (tương đương 2,600 USD).

khối lượng giao dịch nft — Khối lượng giao dịch NFT trong năm 2023. Nguồn: Delphi Digital.

Dù vậy, đa phần đội ngũ dự án NFT vẫn loay hoay tìm hướng đi cho mình. Một số tiếp tục ra mắt và airdrop bộ sưu tập mới nhằm tạo thêm lợi ích cho holder của mình. Tuy nhiên, điều này lại dẫn đến tình trạng “pha loãng” khiến giá của các bộ sưu tập đã có sụt giảm như sự kiện phát hành bộ sưu tập Elementals của Azuki hay phân tách Otherdeed của Otherside. Dù đội ngũ dự án đều có mục tiêu riêng, cộng đồng dường như quá chán nản với mô-típ trên và yêu cầu nhiều sự sáng tạo và thực tế hơn từ những người phát triển NFT.

Khác với năm 2021, đám đông không còn FOMO và nhà đầu tư đã khó tính hơn nhiều. Một sai lầm nhỏ cũng khiến holder rời bỏ dự án như đợt lộ diện NFT Captainz. Lúc ấy, đội ngũ dự án giới thiệu ra chuẩn NFT mới giúp người dùng có thể tùy chỉnh diện mạo của PFP nhưng cộng đồng không hiểu được ý tưởng. Điều này đã khiến giá Captainz giảm hơn 60% về mức 3 ETH.

Đối với nhà đầu tư NFT, năm 2023 hẳn là một năm đầy rẫy khó khăn, yêu cầu kiến thức, kinh nghiệm và trải nghiệm để lựa chọn ra “người chiến thắng” trong thị trường. Dù vậy, nếu lựa chọn đúng, nhà đầu tư sẽ có được vị thế không thể tốt hơn khi thị trường bắt đầu quay trở lại.

Downtrend là giai đoạn thanh lọc thị trường nhưng cũng là cơ hội để những builder thực thụ nắm bắt thời cơ phát triển cho uptrend. Họ là những người sẽ “bùng nổ” đầu tiên khi thanh khoản trở về. Đối với NFT, một số đại diện có thể kể đến là Pudgy Penguins, Mad Lads, Blur, Tensorians…

Cái tên nổi bật nhất trong năm 2022 không ai khác ngoài Pudgy Penguins. Penguins cùng với Doodles, Cool Cats và Azuki là những dự án NFT được sinh ra trong trong giai đoạn tăng trưởng 2021-2022 rồi bắt đầu xây dựng thương hiệu nhân vật IP trong downtrend. Qua 2 năm xây dựng, “chú chim cánh cụt” trở thành bộ bluechip được săn đuổi nhất thị trường .

Với vẻ ngoài thân thiện và dễ thương, Pudgy Penguins là bộ sưu tập NFT PFP đầu tiên đạt 1 triệu lượt theo dõi trên Instagram, gấp 4 lần so với đầu năm 2023. Cột mốc thành công khác của đội ngũ là hợp tác với Walmart, tay chơi hàng đầu trong ngành đồ chơi tại Mỹ. Với việc Walmart chiếm hơn 20-25% thị trường đồ chơi cùng 180 triệu lượt khách mỗi ngày, Pudgy Penguins có thể lôi kéo được nhiều dân non-crypto đến với thị trường. Dù chưa có con số cụ thể từ doanh thu, giá sàn của bộ sưu tập đã tăng hơn 400% trong năm nay, đạt mức 14 ETH (tương đương 36,400 USD) vào cuối tháng 12.

cửa hàng pugdy — Kệ đồ chơi Pudgy tại cửa hàng Walmart.

Bên cạnh Pudgy Penguins, Mad Lads cũng là cái tên trên bảng phong thần năm 2023. Sinh ra trong downtrend, Mad Lads đã trở thành cộng đồng NFT top đầu trên Solana. Với sự hậu thuẫn của toàn bộ hệ sinh thái, bộ sưu tập NFT cố gắng đem đến nhiều lợi ích cho holder nhất có thể. Cụ thể, tháng 12/2023, holder Mad Lads được nhận airdrop từ dự án oracle Pyth Network. Không chỉ vậy, một số dự án khác cũng úp mở về việc hợp tác và có khả năng airdrop cho người nắm giữ NFT như Wormhole, Pike Finance…

Dù khó khăn, năm 2023 là cơ hội hiếm có cho những nhà giao dịch NFT để có được vị thế đẹp. Hầu hết bộ sưu tập giữ đúng cam kết phát triển trong năm qua đều đã gặt hái được những quả ngọt đầu tiên trong mùa uptrend.

Cơ hội với NFT cũng xuất hiện nhiều hơn trên khắp các mạng lưới blockchain. Mảng tài sản kỹ thuật số trên những hệ sinh thái khác đang dần chiếm sóng và thu hút nhiều thanh khoản hơn từ Ethereum.

Hiện nay, Ethereum chiếm hơn 66% khối lượng giao dịch. Hầu hết bộ sưu tập NFT giá trị cao như CryptoPunks, Bored Ape Yacht Club, Azuki… đều được sinh ra từ mạng lưới này. Tuy nhiên, tỷ trọng thị trường NFT dần chảy sang những Layer 1 khác, dẫn đầu là Solana.

Với tốc độ nhanh và chi phí giao dịch gần như cho, giao dịch trên NFT “dễ chịu” hơn so với Ethereum. Trong khi đó, gas fee là điểm yếu chí mạng với Ethereum. Mỗi giao dịch NFT trung bình tốn 2.5 USD khi giá gas ở mức 21 gwei và giá ETH tại 2,200 USD. Con số này sẽ tiếp tục tăng khi nhu cầu mạng lưới và giá ETH tăng cao. Những nhà đầu tư NFT sẽ thấy bình thường nhưng nó lại là rào cản đối với viễn cảnh mass adoption.

giao dịch solana — Khối lượng giao dịch trên Solana bắt đầu cất cánh. Nguồn: Delphi Digital.

Hơn nữa, Solana hội đủ những yếu tố để cho thị trường NFT phát triển mạnh mẽ như cộng đồng sẵn sàng hỗ trợ những dự án mới. Dù vốn hóa thị trường NFT Solana chỉ bằng 5% Ethereum nhưng khối lượng giao dịch lại xấp xỉ 15%. Điều này cho thấy được độ sôi động của Layer 1 này.

Dù là hệ sinh thái bị ảnh hưởng nhiều nhất trong vụ sập đổ của FTX, Solana có cộng đồng OG nhất trong giới crypto, bên cạnh Ethereum, cả về người dùng lẫn nhà phát triển. MadLads đã nhanh chóng thay thế, thậm chí phát triển mạnh mẽ hơn DeGods. Với câu chuyện về xNFT và lợi ích cho người dùng, MadLads hướng đến trở thành CryptoPunks trên Solana. Trong khi đó, Tensorians như Blur của Solana, đánh bại hoàn toàn Magic Eden ngay trên sân nhà.

Nhờ sự thành công của Solana, dòng tiền đã chảy sang các Layer 1 khác như Avalanche, Sei, Sui… Hầu hết những bộ NFT hàng đầu trên hệ sinh thái đều tăng trưởng tốt như Dokyo (Avalanche), Webump và Colony (Sei)... Tuy nhiên, tỷ trọng của những blockchain này vẫn còn nhỏ, chiếm ít hơn 0.5% thị trường NFT, cho thấy dư địa phát triển cao trong tương lai.

giao dịch delphi digital — Số lượng giao dịch Ordinal Inscriptions mỗi ngày. Nguồn: Delphi Digital.

Cuối cùng nhưng không kém phần chú ý là hệ sinh thái Bitcoin. Dù mới ra mắt trong năm 2023, Bitcoin đã trở thành mạng lưới có khối lượng giao dịch NFT lớn thứ 2 (theo số liệu của The Block). Khác với mục tiêu nhanh và rẻ, Bitcoin Ordinal theo đuổi tiêu chí hoàn hảo của NFT như hoàn toàn on-chain, không thể thay thế. Với đặc tính này, Bitcoin phù hợp với những tác phẩm nghệ thuật, cần được lưu trữ và tích lũy giá trị theo thời gian.

Năm 2024 hứa hẹn cơ hội phát triển mạnh mẽ cho thị trường NFT. Tài sản kỹ thuật số là cánh cửa giúp crypto tiếp cận với đại chúng. Với những cập nhật công nghệ ra mắt hằng ngày cùng với sự miệt mài làm việc của các builder, kỷ nguyên mới về văn hóa và sáng tạo sẽ nở rộ trên crypto.