Các nước đánh thuế crypto như thế nào?

Đánh thuế là một bước cần thiết trong quá trình công nhận tiền mã hóa là hình thức đầu tư hợp pháp. Theo công ty kiểm toán PWC, năm 2014, Mỹ, Anh, Hà Lan, Australia, Thụy Điển và Đan Mạch là các nước tiên phong ban hành quy định thuế đối với nhà đầu tư crypto.

Năm 2017, Nhật Bản, Thụy Sĩ, Argentina và Colombia cũng nối gót các nước trên thu thuế crypto. Một năm sau, Đức, Ireland, Luxembourg, Nam Phi và Bồ Đào Nha gia nhập danh sách các nước có hướng dẫn chính thức về đánh thuế hoạt động giao dịch tiền mã hóa. Đến nay, nhiều quốc gia châu Á như Singapore, Hàn Quốc và Indonesia cũng đã có chính sách thuế riêng.

Thuế crypto trên thế giới

Mỹ  

Tại Mỹ, Sở Thuế vụ (IRS) đánh thuế tiền mã hóa dưới dạng tài sản. Các giao dịch liên quan đến tiền mã hóa, chẳng hạn như bán token lấy tiền pháp định, airdrop token, staking hoặc đào coin, đều phải nộp 10-37% thuế trên thặng dư vốn và thuế thu nhập. Điều này đồng nghĩa các hoạt động này phải được báo cáo đầy đủ cho IRS để cơ quan đưa vào hồ sơ xử lý.

Nếu Bitcoin được tích trữ dưới dạng vốn tương tự cổ phiếu hay trái phiếu, công dân Mỹ phải báo cáo đầy đủ lãi lỗ. Nếu đầu tư có lãi, thuế sẽ được thu giống như thu nhập đến từ cổ phiếu, trái phiếu và các loại tài sản đầu tư khác. Ngược lại, nhà đầu tư sẽ được miễn giảm thuế tối đa 3,000 USD trong trường hợp thua lỗ. Vì vậy, việc cung cấp thông tin cho cơ quan thuế sẽ có mặt lợi cho nhà đầu tư.

Thù lao, lương thưởng trả dưới dạng crypto cũng sẽ được tính thuế. Tuy nhiên, nhà đầu tư không phải chịu thuế khi nắm giữ token trong thời gian dài hoặc mua bằng tiền pháp định. 

Với thợ đào coin, phần thưởng được đánh thuế theo giá trị thị trường thời điểm nhận đồng coin. Thuế trong quá trình đào coin hiện được tính chung với thu nhập cá nhân. Trong tương lai, Mỹ có khả năng sẽ đẩy mức thuế trong hoạt động này lên 30% với lý do hạn chế tác động của thợ đào lên môi trường. Như Interlock đưa tin, Tổng thống Joe Biden đã đưa ra đề xuất áp thuế 30% trong ngân sách tài chính Mỹ năm 2024.

Anh

Tại Anh, Bitcoin và các altcoin được xét là ngoại tệ và do đó áp dụng các quy định thuế như ngoại tệ. Cục thuế Hoàng gia Anh cho hay các giao dịch liên quan đến Bitcoin "sẽ được xem xét trên cơ sở bản chất và hoàn cảnh riêng của từng giao dịch”.

Thuế crypto của chính phủ Anh đánh vào cả thu nhập và thuế thặng dư, với tỷ lệ dao động từ 10-20%. Bán tiền mã hóa lấy tiền pháp định, chuyển đổi token A sang token B, sử dụng tiền mã hóa để thanh toán cho các tài sản trong thế giới thực và tiền lương thưởng bằng crypto đều phải chịu thuế. 

Anh yêu cầu các cá nhân báo cáo và nộp thuế đối với các giao dịch mã hóa của họ, bao gồm thuế thu nhập đối với tiền lãi, đóng góp Bảo hiểm Quốc gia và VAT. Nhà đầu tư cần ưu giữ hồ sơ của tất cả các giao dịch tiền mã hóa để báo cáo thuế.

Nhật Bản

Từ năm 2017, cơ quan thuế Nhật Bản quy định lợi nhuận từ giao dịch tiền mã hóa thuộc nhóm "thu nhập khác". Trong khi nhà đầu tư cổ phiếu và ngoại tệ ở Nhật Bản bị áp thuế khoảng 20% giá trị lợi nhuận, nhà đầu tư tiền mã hóa phải chịu thuế tối đa 55%. Mức thuế cao nhất sẽ áp dụng đối với các nhà đầu tư tiền mã hóa có lợi nhuận hàng năm từ 40 triệu yên (286,000 USD).

Tỷ lệ thuế tương đối cao đã khiến nhiều nhà giao dịch cố ý không báo cáo lợi nhuận cho cơ quan quản lý. Theo tờ Asahi năm 2019, khoảng 30 doanh nghiệp và 50 cá nhân tại Nhật Bản đã không báo cáo lợi nhuận từ hoạt động crypto. Tổng giá trị lợi nhuận không được báo cáo là 10 tỷ yen (92.4 triệu USD). 

Các nhóm vận động hành lang tại Nhật Bản cho rằng mức thuế quá cao sẽ gây khó khăn cho doanh nghiệp và nhà đầu tư cá nhân ở nước này so với các quốc gia thân thiện hơn với tiền mã hóa. Nhiều doanh nghiệp đã đề nghị chính quyền xem xét lại tỷ lệ thuế, số khác quyết định rời khỏi Nhật Bản để tìm đến những "vùng đất hứa" mới.

Dù vấp phải sự phản đối, đến nay, khung quy định thuế crypto hầu như không thay đổi so với 2018. Tháng 1, cơ quan thuế quốc gia Nhật Bản ban hành thêm hướng dẫn xử lý đối với giao dịch NFT. Nếu một người tạo NFT và bán cho bên thứ 3 hoặc nếu người mua NFT nhượng lại cho người khác, người đó sẽ bị đánh thuế thu nhập tương tự khi giao dịch token. Nếu một người tặng miễn phí NFT cho người quen, bên tặng không bị đánh thuế, nhưng bên được tặng có thể phải nộp thuế.

Singapore

Singapore không áp dụng thuế thặng dư vốn, tức thuế được đánh giá dựa trên mức chênh lệch dương giữa giá lúc mua và bán của tài sản. Thay vào đó, Singapore áp dụng thuế hàng hóa và dịch vụ 8% đối với các khoản phí khi chủ sở hữu mua, bán hoặc chuyển đổi tiền mã hóa trên sàn giao dịch tập trung.

Ngoài ra, lợi nhuận kiếm được từ giao dịch chuyên nghiệp và hoạt động kinh doanh khác phải chịu thuế ở Singapore. Đây cũng được coi là thu nhập thường xuyên và bị đánh thuế tương ứng. Chẳng hạn, những cá nhân staking và cho vay tiền mã hóa có lợi nhuận hàng năm từ 300 SGD (221.93 USD) trở lên sẽ phải chịu thuế thu nhập.

Trung Quốc

Hiện tại, hoạt động liên quan đến tiền mã hóa được coi là không hợp pháp tại Trung Quốc. Tuy nhiên, tần suất hoạt động mạnh mẽ của crypto đã thúc đẩy các cuộc thảo luận về thuế từ nhiều năm trước. Trước năm 2021, việc các sàn giao dịch nước ngoài cung cấp dịch vụ cho cư dân Trung Quốc “không bị pháp luật nghiêm cấm rõ ràng”. Dù vậy, họ vẫn phải trả thuế VAT, thuế thu nhập doanh nghiệp, thuế tem và các loại thuế khác đối với thu nhập có được ở Trung Quốc. 

Tháng 10/2021, China Tax News, công ty con của Cục Thuế Nhà nước Trung Quốc, đã xuất bản bài viết có tựa đề “Ngăn chặn rủi ro thuế từ tiền mã hóa”. Điều này thể hiện nhu cầu đánh thuế của cơ quan đối với tài sản mã hóa chỉ một tháng sau khi Trung Quốc ban hành lệnh cấm giao dịch crypto trên toàn quốc.

Ngày 25/1, trang tin @WuBlockchain tiết lộ một số cá voi, thợ đào coin và nhà đầu tư đã bị cơ quan thuế địa phương kiểm tra thuế thu nhập cá nhân từ đầu năm 2022. Một số cơ quan thuế địa phương tại Trung Quốc đã bắt đầu áp thuế thu nhập cá nhân 20% đối với tổng lợi nhuận đầu tư của nhà đầu tư cá nhân và thợ đào Bitcoin.

Mua bán crypto ở Việt Nam có cần đóng thuế?

Hiện Việt Nam chưa ban hành khung quy định rõ ràng về tiền mã hóa. Để phân loại đúng thu nhập từ các hoạt động liên quan đến tiền mã hóa, trước hết cần định nghĩa coin và token có phải là “tài sản”, “hàng hóa” hay không. Quy định của Việt Nam chưa xác định cụ thể crypto là tài sản hay hàng hóa. Do đó, chưa có văn bản cho thấy hoạt động mua bán crypto cần phải chịu thuế. 

Năm 2017, vụ kiện giữa Chi Cục thuế Thành phố Bến Tre với một nhà giao dịch Bitcoin từng trở thành chủ đề nóng trên các diễn đàn pháp luật. Theo Tuổi Trẻ, Chi cục Thuế cho rằng ông Nguyễn Văn Cường phải nộp hơn 981 triệu đồng thuế giá trị gia tăng và hơn 1.6 tỷ đồng thuế thu nhập cá nhân do giao dịch Bitcoin. 

Kết cục, Tòa án nhân dân tỉnh Bến Tre hủy các quyết định truy thu thuế đối với ông Cường vì lúc bấy giờ pháp luật chưa xác định Bitcoin là hàng hóa và cũng chưa có hướng dẫn xử lý hình thức kiếm tiền thông qua mua bán các loại tiền mã hoá. Nhìn chung, vấn đề thu thuế crypto vẫn còn là vấn đề đang được các cơ quan chức năng Việt Nam tranh luận và chưa đi đến kết luận cuối cùng. 

Song trong vài năm tới, nhà đầu tư có thể hy vọng có được bối cảnh pháp luật rõ ràng hơn. Tháng 10/2022, Thủ tướng Phạm Minh Chính từng trình bày về tầm quan trọng của quy định dành cho crypto ở Việt Nam. Ông nhận định tiền mã hóa vẫn được sử dụng rộng rãi dù không được pháp luật công nhận. Do đó, khung pháp lý cụ thể là cách duy nhất để khống chế tội phạm và giữ môi trường tài chính an toàn. 

Đọc thêm: Tổng thống El Salvador thông qua đạo luật miễn thuế crypto?