Founder Stably: “Stablecoin giống thịt bò”

Interlock đã có buổi trò chuyện với Kory Hoang, đồng sáng lập Stably. Trước khi thành lập Stably, Kory từng làm tại công ty phân tích tài chính chứng khoán Pitchbook với mức lương khá cao. Khi làm trong lĩnh vực ngân hàng, Kory nhìn thấy những điểm yếu của tài chính truyền thống và tương lai triển vọng của không gian blockchain.

Vì vậy, năm 2017, ông quyết định rời bỏ công việc cũ và sáng lập nên Stably. Sản phẩm chính của dự án là USDS, stablecoin có tỷ giá 1:1 với USD. Đến tháng 5 năm nay, Stably ra mắt stablecoin mang tên Stable USD (#USD), đánh dấu stablecoin thuộc chuẩn token BRC-20 đầu tiên trên mạng lưới Bitcoin. Lý do Stably chọn stablecoin làm kim chỉ nam là thị trường crypto, đặc biệt là stablecoin, vẫn còn rất non trẻ với nhiều cơ hội phát triển. 

Bên cạnh đó, số người dùng tiền mã hóa ước tính đạt khoảng 400 triệu người. Do vậy, Kory tin rằng các dự án stablecoin mới chỉ khai thác khoảng 10% tiềm năng thị trường. 

Hiện tại, trên thị trường có 2 loại stablecoin chính là tập trung và phi tập trung. Kory cho hay những stablecoin tập trung như USDS có nguồn tài sản thế chấp là tiền pháp định và được lưu giữ trong các tổ chức ngân hàng. Theo ông, vì stablecoin tập trung duy trì sự ổn định cố hữu, trái với các stablecoin phi tập trung có sự ổn định “giả tạo”. 

Ông đề cập đồng UST của Terra, ví dụ điển hình về stablecoin phi tập trung từng làm chấn động cộng đồng tiền mã hóa hồi tháng 5/2022. Để UST luôn ở giữ mốc 1 USD, mọi biến động giá sẽ phải chuyển sang token LUNA. Nếu giá UST cao hơn 1 USD, dự án sẽ mint thêm UST. Nếu giá UST dưới 1 USD, giao thức bán LUNA để mua lại UST.

Khi nguồn cung UST tăng lên, nguồn cung LUNA giảm xuống, giữ cho giá trị UST luôn xoay quanh mức 1 USD. Tuy nhiên, khi UST mất peg, mô hình cân bằng giá LUNA-UST đã khiến tình hình càng tồi tệ hơn. Các nhà phát triển đã đề xuất nâng lượng redeem UST sang LUNA để giảm áp lực bán UST trực tiếp. Kết quả của điều này là giá LUNA giảm từ 10 USD về gần như bằng không, song UST cũng chẳng thể tăng giá. 

Viện dẫn stablecoin “kém bền” như Terra, Kory tin rằng các loại stablecoin tập trung, được hỗ trợ bởi tiền pháp định sẽ có tiềm năng tăng trưởng, mở rộng và cung cấp dịch vụ chuyển đổi giữa tiền tệ truyền thống với tiền mã hóa. Theo Kory, stablecoin phi tập trung không bao giờ có thể trở thành cầu nối chuyển đổi liền mạch tiền pháp định - crypto vì chúng không có nguồn tài sản dự trữ. 

Ông ví stablecoin phi tập trung với món “thịt bò” trong các quán chay ở Việt Nam. Dù có vẻ ngoài giống thịt bò và ngon miệng, về cơ bản món ăn này vẫn chỉ là đậu phụ, không phải là thịt bò.

Ngoài stablecoin thuật toán, stablecoin phi tập trung còn các mô hình khác như stablecoin thế chấp vượt mức (DAI, MIM), stablecoin bán thuật toán (FRAX, LUSD), stablecoin không neo giá (RAI). Vì thuật toán điều chỉnh nguồn cung dựa trên nguồn dữ liệu giá, một trong những rủi ro lớn của các loại stablecoin này là bị tấn công Oracle hoặc hợp đồng thông minh.

Bên cạnh đó, stablecoin thuật toán chủ yếu hoạt động dựa trên niềm tin của cộng đồng, yếu tố chủ quan không thể đảm bảo được như tài sản dự trữ. Nếu hệ sinh thái suy yếu, người tham gia chuyển sang mạng lưới khiến nguồn cung tăng/giảm đột ngột, lịch sử UST sẽ lặp lại.

Trong khi đó, stablecoin tập trung lại khiến người dùng lo ngại vì phải phụ thuộc vào bên thứ 3 để lưu ký quỹ dự trữ. Tháng 3, Silicon Valley Bank bị nhà chức trách California đóng cửa. Với hơn 3.3 tỷ USD của Circle bị kẹt lại trong ngân hàng, stablecoin USDC đã giảm xuống mức 0.88 USD trong vài giờ. Giá USDC chỉ có thể thu hồi lại mốc 1 USD sau khi Circle cam kết lấy tiền túi và huy động thêm vốn đầu tư để bù đắp vào khoản thiếu hụt.

Ở phía Tether, stablecoin lớn nhất thị trường, tính xác thực của báo cáo quỹ dự trữ thường xuyên bị nghi ngờ. Điều này cũng được CZ, nhà sáng lập Binance chia sẻ trong buổi AMA tối ngày 31/7. CZ so sánh USDT với “chiếc hộp đen tiềm ẩn rủi ro" vì ông chưa bao giờ thấy bất kỳ báo cáo kiểm toán nào về USDT dù đây là stablecoin lớn nhất tính theo vốn hóa thị trường.

Tuy còn nhiều tranh cãi, hiện tại 2 dự án stablecoin phi tập trung USDT và USDC vẫn chiếm 86% thị phần stablecoin, hầu hết trong số đó có tỷ giá và nguồn dự trữ USD. Một mặt, việc stablecoin USD chiếm áp đảo cho thấy những loại stablecoin khác vẫn còn cơ hội chen chân vào thị trường. Mặt khác, điều này cho thấy thị trường stablecoin đang bị chi phối bởi USD. 

Trước sức ảnh hưởng của USD, nhiều quốc gia như Nhật Bản, Hàn Quốc và Pháp đều đang thử nghiệm CBDC. Chia sẻ với Interlock, Kory không cảm thấy đây là mối đe dọa với stablecoin. Trong tương lai, Kory tin rằng cộng đồng sẽ có các stablecoin được hỗ trợ bởi CBDC thay vì tiền pháp định. Nói cách khác, tiền pháp định sẽ được token hóa và đưa việc phổ biến stablecoin lên tầm cao mới.

Stably hiểu rằng một khi USD đánh mất ngôi vị đầu, các stablecoin được hỗ trợ bởi USD cũng sẽ bị ảnh hưởng và mất đi người dùng. Kory thừa nhận chiến lược “hạ bệ” đồng USD của một số nước như Nga và Trung Quốc có khả năng đạt được thành công trong tương lai. 

Tuy nhiên, Kory nhấn mạnh vị thế của USD hiện tại vẫn đang vững chắc khi loại tiền tệ này vừa là đồng tiền thanh toán chính trên quốc tế, vừa chi phối nguồn dự trữ ngoại tệ toàn cầu. Ông chỉ ra hầu hết stablecoin bây giờ đang được hỗ trợ và neo giá với đồng USD, cho thấy sự áp đảo của USD cả trong thị trường tiền tệ nói chung lẫn thị trường tiền mã hóa. 

Đồng thời, Kory cho rằng nền kinh tế Mỹ có con át chủ bài quyền lực là lực lượng quân sự Mỹ trải dài trên toàn cầu. Theo Politico, Mỹ hiện kiểm soát khoảng 750 căn cứ quân sự tại ít nhất 80 quốc gia. Dù tiêu tốn hàng tỷ USD mỗi năm cho hoạt động này, việc duy trì hiện diện quân sự ở nhiều quốc gia giúp Mỹ nhận được các lợi ích chính trị, quân sự và kinh tế.

Kory nhận định, bên cạnh sự hỗ trợ từ các nước đồng minh, Mỹ còn sở hữu lực lượng nhân tài và doanh nghiệp cùng xây dựng nền kinh tế. Ngoài ra, ông cho rằng một số khu vực đang nắm giữ nhiều tài nguyên trong khi dân cư còn thưa thớt. Điều này cho thấy Mỹ vẫn có nhiều cơ hội và tiềm năng sẵn sàng chờ khai phá.

Những yếu tố trên đã và đang củng cố sức mạnh của USD. Vì vậy, theo Kory, viễn cảnh đồng tiền của Mỹ bị đánh bại chỉ có thể xảy ra khi công chúng mất niềm tin trầm trọng vào chính phủ Mỹ, Cục Dự trữ Liên bang (FED), quân đội Mỹ, nền kinh tế-xã hội Mỹ và giấc mơ Mỹ. “Nhưng tôi không nghĩ rằng điều này sẽ sớm xảy ra”, Kory Hoang nhận xét.

Gần đây, liên minh BRICS, bao gồm Nga và Trung Quốc, đã gây xôn xao thế giới khi hứa hẹn thay đổi cán cân kinh tế và mở ra kỷ nguyên mới. Năm 2009, BRICS chính thức thành lập với 4 nước thành viên Brazil, Nga, Ấn Độ và Trung Quốc. Mục tiêu là đưa các nền kinh tế mới nổi trở thành đối trọng với phương Tây. 

Năm 2010, Nam Phi trở thành quốc gia thứ 5 gia nhập liên minh. Theo báo cáo của Acorn Macro Consulting, BRICS chiếm 41% dân số thế giới, gần 31.5% GDP toàn cầu và hơn 16% thị phần thương mại thế giới. 

Ngày càng nhiều quốc gia có ý muốn trở thành thành viên của khối. Ngày 20/7, Anil Sooklal, Đại sứ tại châu Á và khối BRICS của Nam Phi, cho biết hơn 40 quốc gia đã tỏ ra quan tâm đến BRICS, trong đó có Argentina, Iran, Saudi Arabia, Các Tiểu vương quốc Arab Thống nhất, Cuba, Cộng hòa Dân chủ Congo, Comoros, Gabon và Kazakhstan. 

Vậy BRICS đã làm gì nhằm soán ngôi USD?

Tháng 3, các quốc gia đã cùng công bố sáng kiến tạo ra loại stablecoin mới được hỗ trợ bằng vàng và các nguyên tố đất hiếm. Riêng ở những nước thành viên, từ tháng 8, Nga đã bắt đầu áp dụng luật CBDC, khuyến khích người dân sử dụng đồng rúp kỹ thuật số trong thanh toán và chuyển tiền. Bên cạnh đó, Nga cũng có dự định dùng CBDC cho các thỏa thuận chung với Trung Quốc trong năm 2023. 

Mặt khác, Trung Quốc từ trước đến nay vẫn luôn là nước đi đầu về áp dụng CBDC. Dưới sự hậu thuẫn của chính phủ, nhân dân tệ kỹ thuật số (e-CNY) phủ sóng trong mọi ngóc ngách của đời sống người dân Trung Quốc, từ trả phí xe buýt, mua sắm ở các cửa hàng, thanh toán chi phí y tế​​ cho đến trả lương nhân viên. 

Nỗ lực của các nước BRICS có thể đã phần nào có kết quả. Tại Hội nghị toàn cầu 2023 của Milken Institute, Kristalina Georgieva, CEO Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) tiết lộ USD từng chiếm 70% dự trữ tài chính thế giới, song hiện đã giảm xuống dưới 60%. Ngoài ra, dữ liệu của Hiệp hội Viễn thông Tài chính Liên ngân hàng Toàn cầu (SWIFT) cho thấy giao dịch thanh toán quốc tế bằng USD đã giảm từ 51.3% vào năm 2013 xuống còn hơn 40% đầu năm nay. 

Đọc thêm: Cường Trần: “Kèo thơm không còn nhiều cho nhà đầu tư nhỏ lẻ”