Tên miền Web3 có phải chỉ để đầu cơ?

Địa chỉ ví thường bao gồm chuỗi ký tự rất dài, chẳng hạn như của Vitalik Buterin là “0xd8da6bf26964af9d7eed9e03e53415d37aa96045”. Vì vậy, khi cần đưa địa chỉ cho ai đó chuyển tiền, người dùng không còn cách nào khác ngoài sao chép và dán lại chuỗi ký tự này. Với tên miền Web3, người dùng có thể gửi token và tương tác với các địa chỉ ngắn gọn hơn như “interlock.eth ”hoặc“ interlock.crypto”. 

Hiện tại, Ethereum Name Service (ENS) và Unstoppable Domains là 2 dịch vụ tên miền blockchain nổi tiếng nhất. Chỉ riêng Unstoppable Domains đã có hơn 3.3 triệu tên miền được đăng ký trong khi ENS có hơn 2 triệu.

ENS bắt đầu hoạt động vào năm 2017 nhưng chỉ thực sự trở thành hiện tượng vào 2022. Lúc này, hơn 30,000 tên miền .eth được đăng ký mỗi tháng. Nhiều thương hiệu lớn trên thế giới cũng bước vào cơn sốt ENS. Trong 2022, Puma, Gucci và Budweiser đã lần lượt mua ít nhất một tên miền đuôi .eth, giá dao động từ 30,000 USD cho tới 160,000 USD.

Tháng 5 cùng năm, RTFKT, nhánh Web3 của hãng giày Nike, đã chi 19.72 ETH (35,000 USD) mua tên miền dotswooth.eth. Đến nay, Nike đã sở hữu 10 tên miền ENS, bao gồm rtfkt.eth, skinvial.eth, drmos.eth, mintvial.eth, dreamos.eth, spacedrip.eth, dripcoin.eth và m2tekno.eth.

Sở dĩ các thương hiệu để mắt đến ENS là để tạo nhận diện với người dùng trong Web3. “Thương hiệu nên mua tên miền blockchain vì đây giống như bước đệm đầu tiên đưa bạn vào thế giới Web3. Thật ngớ ngẩn nếu muốn vào Web3 mà lại khoanh tay ngoài cơn sốt miền ENS”, theo Gregg Lester, Giám đốc Kỹ thuật số của công ty tư vấn thương hiệu Troika Labs.

Ở phía nhà đầu tư, việc các thương hiệu sở hữu tên miền Web3 có thể mang lại cơ hội kiếm tiền lớn.

Về bản chất, tên miền ENS cũng giống như một NFT có thể mua đi bán lại trên thị trường. Sau khi đăng ký, người dùng có thể giao dịch tên miền trên thị trường thứ cấp như marketplace NFT OpenSea và Dagora. 

Việc lấy tên miền làm tài sản đầu tư không có gì sai. Nhưng điều đáng tiếc là không mấy ai nhớ đến mục đích ban đầu của tên miền. 

Theo nghiên cứu của Đại học Bưu chính Viễn thông Bắc Kinh, hàng loạt tên miền mang thương hiệu nổi tiếng thuộc về một địa chỉ. Chẳng hạn, địa chỉ 0x782cf6b6e735496f7e608489b0c57ee27f407e7d đã đăng ký google.eth, mcdonalds.eth, redbull.eth… Nhóm phân tích tiết lộ hơn 15,000 tên miền ăn theo các thương hiệu lớn được kiểm soát bởi chỉ hơn 1,500 địa chỉ Ethereum.

Đó là chưa kể đến vô số “tam sao thất bản khác” của những tên miền này. Lấy google.eth làm ví dụ, chỉ cần một thay đổi nhỏ thì tên miền này cũng có thể trở thành món đầu cơ: googlea.eth, ggogle.eth, g0oogle.eth, googe.eth, googgle.eth, googl4.eth, geogle.eth…

Vì tiện ích của tên miền chưa được nhìn nhận đúng, loại tài sản này cũng không thực sự đến tay được nhiều người dùng. Theo báo cáo của ENS, có hơn 200 triệu địa chỉ duy nhất trên Ethereum nhưng chỉ có 2.58 triệu tên miền .eth được đăng ký và 745,000 chủ sở hữu. Như vậy, ít nhất 97% địa chỉ Ethereum không được liên kết với tên người dùng ENS.

Một bất cập khác là mỗi dự án tên miền thường chỉ hoạt động trên một hoặc một vài blockchain. Lúc tên miền Web3 mới xuất hiện, ENS chỉ cho phép người dùng tạo tên miền Web3 trên Ethereum. Khi ngày càng nhiều blockchain phổ biến, người dùng có thể đăng ký tên miền Polygon trên Unstoppable Domains, trên Solana bằng Bonfida, tên miền Arbitrum One và BNB Chain thông qua Space ID.

Việc các tên miền hoạt động riêng biệt trên từng blockchain có thể gây khó khăn cho người dùng, đồng thời khó tích hợp với ví hơn. 

Ví dụ, tên miền trên Polygon của một người là interlocknews.crypto. Để sử dụng tên miền tương tự trên BNB Chain, họ buộc phải đăng ký thêm interlocknews.bnb trên SPACE ID. 

Trường hợp tên miền interlocknews.crypto có mặt trên cả Polygon và Arbitrum thì sao? Như vậy, người dùng lại gặp phải một vấn đề khác. Để tránh bị chuyển tiền nhầm địa chỉ, người nhận phải ghi chú rõ cho đối phương tên miền interlocknews.crypto của họ thuộc blockchain nào. 

Phí gas tốn kém cũng là lý do khiến nhiều người ngần ngại mua tên miền, đặc biệt là với ENS. Ước tính hoạt động đăng ký ENS tiêu tốn phí gas ở mức cao nhất 27 USD/giao dịch. Để đăng ký  tên miền .eth với giá 5 USD, người dùng có khi phải trả mức phí gas từ 30 - 250 USD. 

Bản thân ENS cũng nhận ra bất cập đó. Trong buổi livestream ngày 29/6 với cộng đồng, đội ngũ ENS đã tiết lộ kế hoạch di chuyển lên mạng lưới layer 2 do phí gas đắt đỏ trên Ethereum. Ngoài ra, dự án có kế hoạch cho phép mint tên miền không phí gas để thu hút thêm khách hàng mới.

Theo nhà phân tích Tom Blackstone, tính năng crosschain sẽ là bước ngoặt lớn để tên miền blockchain đến với khách hàng đại chúng. Hiện tại, một số dự án đã ra mắt tên miền crosschain. Chẳng hạn, ứng dụng Redefined cho phép người dùng đăng ký tên trên Arbitrum One và sử dụng tên miền đó trên Optimism, Polygon, BNB Chain, Solana hoặc các mạng lưới tương thích EVM.

Tương tự, dự án Solana Name Service đang thử nghiệm chuyển tên miền .sol sang các mạng lưới khác thông qua cầu nối Wormhole. Tháng 6, tên miền zkNS cũng bắt đầu cho phép mint tên miền trên zkSync và chuyển sang Ethereum hay Polygon qua LayerZero. Nhìn chung, ý tưởng của những dự án trên là tạo tên miền trên một blockchain trước, sau đó dùng cầu nối crosschain để chuyển tên miền qua các mạng lưới khác như ở NFT.

Với Ninety Eight (trước là Coin98 Finance), các nhà phát triển lại muốn xây dựng giải pháp multichain ngay từ đầu để giảm bớt sự phức tạp khi sử dụng. Ngoài tên miền .c98, OneID còn cung cấp những tên miền khác như .crypto, .bitcoin, .wagmi, .nft…

Thông qua OneID, người dùng có thể mint một tên miền trên hơn 70 blockchain khác nhau. Họ không cần quan tâm tên miền của mình thuộc blockchain nào. Chỉ cần tạo một ID trên mạng lưới Viction, tên miền đó sẽ tự động tương thích với hơn 70 blockchain khác. Do Coin98 Super Wallet là ví multichain và luôn liên tục cập nhật blockchain mới, OneID gần như có thể kết nối với mọi mạng lưới trên thị trường.

Ngoài tiện lợi, OneID còn giúp người dùng giảm thiểu chi phí. Thay vì phải mua nhiều tên miền trên từng blockchain khác nhau, người dùng OneID chỉ cần mua một tên miền để sử dụng trên mọi blockchain. Ngoài ra, OneID còn được hưởng chính sách Zero Gas của Viction. Phí giao dịch được hỗ trợ bởi quỹ của Viction hoặc các dự án liên quan.

Để giữ chân người dùng, miễn hoặc giảm phí giao dịch là xu hướng tất yếu trong thị trường tài chính. Trước đây, phí chuyển khoản liên ngân hàng tại Việt Nam có thể tốn 7,000 - 10,000 đồng/giao dịch. Song bây giờ, các ngân hàng đều chịu phần phí giao dịch này thay khách hàng. Zero Gas có thể trở thành điều bình thường của các dự án blockchain trong tương lai. 

Mục đích chính của tên miền blockchain là giúp "số tài khoản" của người dùng ngắn gọn, dễ nhớ hơn. Nhưng đây chỉ mới là khởi đầu.

Các dự án có thể thông qua tên miền để xây dựng cộng đồng của riêng mình. Năm 2022, ENS đã airdrop token cho những người sở hữu tên miền .eth của dự án. Đến nay, ENS vẫn là cộng đồng lớn nhất khi nói đến mảng tên miền blockchain.

Ngoài ra, người dùng có thể nhắn tin bằng tên miền Web3. Một số ứng dụng nhắn tin đã bắt đầu triển khai tên Web3 làm tên người dùng. Blockscan Chat cho phép người dùng gửi tin nhắn nhanh chóng đến bất kỳ địa chỉ Ethereum hoặc tên miền ENS nào.

Một ví dụ khác là Grill.chat, ứng dụng nhắn tin chạy trên mạng lưới Subsocial. Khi người dùng đăng ký tài khoản, họ được chỉ định một tên người dùng ngẫu nhiên. Tuy nhiên, họ có thể chọn liên kết ví Ethereum vào tài khoản của họ. Ứng dụng sau đó sẽ tự động chuyển đổi tên người dùng ngẫu nhiên thành tên người dùng .eth của họ.

Đọc thêm: Sàn Zipmex bất ngờ tạm dừng hoạt động tại Thái Lan